آشنایی با اوزان طلا و واحدهای توزین طلا

واحدهای توزین طلا در کشورمان ایران  (مثقال ، گرم ، سوت ، قیراط ، نخود ، گندم)

در قدیم از واحد مثقال برای وزن کردن استفاده می شد اما امروزه در بازار از واحد گرم استفاده می شود.
برای وزن کردن طلا و نقره از واحدهای مثقال و گرم استفاده می شود.
برای وزن کردن سنگ های قیمتی و گاه نیمه قیمتی از واحدهای قیراط و سوت استفاده می شود.

مثقال
    یک کیلو گرم طلا برابر با 1000 گرم و یا 217 مثقال است

    هر مثقال برابر 4/6083 گرم طلای 17 عیار (705)

    هر مثقال برابر 4/3318 گرم طلای 18 عیار (750)

روش محاسبه قیمت یک گرم طلای 17 عیار

روش محاسبه قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار

مثقال شرعی / مثقال معمولی
 آنچه در اصطلاح و در بازار سنّتی زرگرها مثقال شرعی گفته می شود با مثقال معمولی متفاوت است. 
 مثقال معمولی رایج در بازار 24 نخود و برابر 4/608 گرم است.
 اما مثقال شرعی که قدیم رسم بوده و طبق روایتی برای مهریه خانمها بیشتر کاربرد داشته برابر 18 نخود و یا برابر 3/456 گرم می باشد.

گرم  و سوت 
در واقع «سوت» یا «صوت» همان میلی‌گرم است با تلفظ بازاری! 
چون کلمه «میلی» در استاندارد اندازه‌گیری به معنی یک‌هزارم است و «سوت» هم همان یک‌هزارمِ گرم است.
    هر گرم 1000 میلی گرم و هر میلی گرم یک سوت است.
    هر گرم معادل  1000 سوت است.

در حسابداری طلا، وزن را چطوری بخوانیم؟
وزن‌ها در حسابداری طلا تا دو رقم بعد از ممیز نوشته می‌شوند اما در عرف بازار، وقتی که به صورت شفاهی وزن را می‌خوانند همیشه سه رقم بعد از ممیز در نظر گرفته می شود. چه وزنِ ترازو باشد چه وزن تبدیل شده به عیار 750

به مثال‌های زیر توجه کنید:

 1/25 که نوشته شده یک گرم و بیست و پنج اما خوانده می شود: یک گرم و دویست و پنجاه سوت. انگار که سه رقم بعد از ممیز نوشته شده 1/250
نکته : گاهی کلمه سوت و کلمه گرم هم خوانده نمی‌شوند. مثال : یک و دویست و پنجاه

230/08 که نوشته شده دویست و سی گرم و صفر هشت اما خوانده می شود: دویست و سی گرم و هشتاد سوت (اگر دویست و سی گرم و صفر هشت هم بخوانید، متوجه می‌شوند) 

94/80 نوشته شده نود و چهار گرم و هشتاد اما نود و چهار گرم و هشتصد سوت خوانده می شود.

قیراط 
قیراط ، واحدی است که برای وزن کردن سنگ‌های قیمتی و گاه نیمه قیمتی استفاده می شود.
وقتی پای سنگ‌های قیمتی و جواهر به میان می‌آید، از واحد وزنی کوچک‌تری به نام «قیراط» استفاده می شود.

هر قیراط معادل 200 سوت گرم بوده بنابراین هر ۵ قیراط  ، وزنی برابر با 1000 میلی گرم  یا  1 گرم می باشد.

پُرواضح است که استفاده از قیراط برای راحتی خواندن وزن است چراکه گفتن 3 قیراط آسان‌تر است از گفتن 600 سوت و اعداد کمتری در گفتار و نوشتار استفاده خواهد شد.
 

نکته 1 : یک قیراط 100 سوت است و برابر با  200 سوت گرم یا 2/. گرم  است.
نکته 2 : یک گرم (طلا) برابر 5 قیراط (سنگ) است.

نخود ، گندم
واحد وزنی سنّتی دیگری که هنوز پس از طی زمانهای زیاد وطولانی در بین زرگرها در بعضی از نقاط کشور مورد استفاده قرار می گیرد ، نخود و گندم است که :
 - هر نخود برابر است با 192 سوت و یا 192 میلی گرم و یا به عبارت دیگر 0/192 گرم می باشد.
 - هر نخود برابر است با 4 گندم است.

واحد توزین طلا در کشورهای اروپایی و آمریکایی (اونس ، پوند ، گرین ، پنی ویت)
 

اونس 
اونس‌ها دارای عیار خالص 24 (999/9) و یا همان شمش می‌باشند.

معمول‌ترین شکل اونس در ایران نیم رخ فرشته می باشد که از نظر شکل و شمایل به دو شکل بیضی و 4 گوش هستند و نیز از نظر بسته‌بندی در 2 نوع مدرج (خط‌کشی شده) و ساده قرار دارند که نوع مدرج آن کمی ارزشمندتر است.

شرکت‌های زیادی اونس را ضرب می‌نمایند اما وکیوم اونس با مارک «Pamp» که توسط کشور سوئیس ضرب می شود در ایران رواج بیشتری دارد. 
 

واحد وزنی یک اونسی معادل 31/100 گرم ( دقیق آن 31/103431 گرم) در عیار 999/9 که در اکثر کشورها و سازمان بورس جهانی نیز از این واحد استفاده می شود. 

نکته : در ایران نیز با استفاده از نرخ اونس جهانی و قیمت دلار، نرخ طلا تعیین می گردد.

نمایی از پشت و روی اونس سوئیسی

وزن اونس‌ها 
اوزان معمول این اونس ها عبارتند از:
1 گرمی 
2/5 گرمی
 5 گرمی
10 گرمی
15/55 گرمی یا همان نیم اونسی
31/100  گرمی یا همان یک اونسی
و نهایتا 50 گرمی

نکته‌ 1: یادآور می شود این اونس ها در وزن‌های دیگری نیز ضرب گردیده‌اند اما زمینه‌ی آنها در بازار خیلی کمتر می باشد.

نکته‌ 2 : وزن، عیار و کشور سازنده تمام اونس‌ها به روی وکیوم آنها درج گردیده است.

نکته‌ 3 : بهتر است هرگز اونس را از وکیوم آن خارج نکنید زیرا از ارزش آن کاسته خواهد شد و اگر این کار را انجام داده‌اید بهتر است که روی آن‌را با لاک بی‌رنگ بپوشانید. زیرا اونس‌ها به‌علت طلای خالص بودن نرم بوده و ممکن است در اثر کوچک‌ترین ضربه آسیب‌دیده و خراب شوند.

اونس تروی / اونس معمولی
هر اونس تروی دقیقاً برابر با 31/103431 گرم است باعیار (999/9) که عیار (24) هم خوانده می شود.
نام دیگر اونس معمولی یا اونس لندن می باشد. که هر اونس معمولی برابر 28/3495 گرم می باشد. 

پوند تروی / پوند معمولی
واحد وزنی دیگر پوند است که عبارت است از پوند تروی و پوند معمولی/لندن است.
- پوند تروی برابر با 12 اونس تروی است.
- پوند معمولی یا پوند لندن برابر با 16 اونس لندن است.

پنی ویت

پنی ویت واحد اندازه گیری دیگری در سیستم تروی است.

هر پنی ویت برابر با 24 گرین است.

گرین

واحد اندازه گیری متداول دیگری که در طلا جواهر سازی اروپا و آمریکا وجود دارد که گرین نامیده می شود.

هر گرین برابر با 648 گرم است.

منبع :  بخشی از کتاب فروشنده حرفه ای طلا و جواهر شو