اصطلاحات شغل طلا فروشی

اصطلاحات شغل طلافروشی

هر آنچه درباره اصطلاحات رایج شغل طلا فروشی باید بدانیم

هر حرفه و شغلی دارای اصطلاح مخصوص به خود می باشد. دانستن اصطلاحات هر حرفه و شغل به شما کمک می کند تا در هنگام معاملات طلا و جواهر بتوانید از عهده حل بسیاری از مشکلات برآیید.

در حرفه طلا فروشی، اصطلاحات رایجی وجود دارد که کمتر طلافروشی در اختیار شما قرار می دهد.

با ما همراه باشید تا اصطلاحات طلا را برای شما بازگو کنیم.
 

مظنه

قیمت روز طلا یا مظنه یا فی طلا هر سه به یک معنی می باشد.

مظنه طلا یعنی قیمت یک مثقال طلای 17 عیار (705) 

یک مثقال طلای 17 عیار (705) برابر با  4/6083  گرم طلای 17 عیار (705) است و برابر با 4/3318  گرم طلای 18 عیار (750) است.

قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار آب شده نیز بعنوان مظنه استفاده می گردد.

معمولاٌ در ایران مظنه را براساس قیمت یک مثقال طلای عیار 17 یا 705 عنوان می کنند که فروشنده می تواند آن را تبدیل به گرم و هر عیار مورد نیاز خود نماید.
 

 
اصطلاح 4 تا 9

اصطلاح 4 تا 9 یعنی عیار 999/9 (طلای خالص یا شمس طلا)

نیم عیار / عیار نیم

در اصطلاح حرفه ای زرگرها ، نیم عیار یا عیار نیم به عیار 12 گفته می شود.

آبکاری

پوششی مناسب بر روی فلزات را آبکاری می گویند.در صنعت طلا و جواهرآبکاری بر روی طلا ، نقره ، پلاتین انجام می شود. این آبکاری در رنگهای مختلف قابل انجام است.

مخارج کاری

توانایی سوار کردن انواع سنگ بر روی مصنوعات فلزات قیمتی و هم چنین روش های صحیح پیاده کردن سنگ از روی کار را مخارج کاری می گویند .

نام دیگر آن گوهر نشانی نیز می باشد.

دقت در سوار کردن سنگ بسیار مهم می باشد.گاهی اوقات سنگهای بسیار گرانقیمت در اثر عدم دقت در مخراجکاری صدمه دیده و خسارت سنگینی به سنگ وارد می کند.

ماکرو ستینگ

روشی در مخراجکاری می باشد که در آن وسیله اصلی نوعی میکروسکوپ مخصوص است که با بزرگنمایی مناسب دقت در سوار کردن سنگ بالا رفته و باعث می شود نتیجه کار بسیار تمیز تر و بهتر باشد علی الخصوص در مورد سوار کردن سنگهای بسیار ریزکه نیاز به دقت بالا در نصب دارد.

مِفرَغ

مِفرَغ یا برنز ، آلیاژی است از مس و قلع که با آن ابزارهای مختلف و مجسمه را تهیه می کنند.

مِفرَغ قدیمی‌ترین آلیاژی است که انسان آن را تهیه کرده‌است، زیرا در معادن مس معمولاً فلز مس به طور طبیعی با قلع به صورت یک آلیاژ طبیعی وجود دارد به همین دلیل معمولاً نخستین ابزارهای مصنوعی فلزی که در قدیم توسط بشر ساخته شده غالباً از مِفرَغ است.

 
تراش برلیان

برلیان بر خلاف تصور عموم و اصطلاح رایج غلط در بازار نام یک سنگ نیست بلکه نام یک تراش مهم با تعریف مشخص است که می تواند بر روی هر سنگی انجام شود .

تراش برلیان استاندارد گرد دارای پنجاه و هشت شکل هندسی که اغلب به صورت مثلث یا کایت میباشند و با زوایای مشخص در کنار هم قرار گرفته اند تشکیل شده است.

در ایران  الماس گرد با تراش برلیان را به اشتباه سنگ برلیان گویند .

ری گیری

جایی که عیار طلا را تشخیص می دهند ، ری گیری نام دارد.

طلاهای شکسته با عیارهای مختلف را در بوته ذوب طلا می ریزیم و با حرارت دادن به آن ذوب می شود و به خاطر اینکه عیارهای مختلف با هم ذوب شده است، باید عیار آن را که قبلاً زرگر ثبت می کند بدست آوریم و سپس آن را به آزمایشگاه می دهیم تا اصطلاحاً ری گیری یا عیار طلا مشخص شود.

 
 
اَنگ

ثبت شماره سریال مخصوصی که با قبض معتبر بر روی تکه های طلای ذوب شده توسط آزمایشگاه حک می شود و نشان دهنده اعتبار ثبت شده بر روی طلا می باشد که در اصطلاح حک شماره سریال بر روی طلا را اَنگ می گویند.
 

انگ و شماره پاکت ری‌گیری

برای اینکه از عیار طلای آب شده و درستی محاسبۀ تبدیل عیار مطمئن شوند، قطعه کوچکی از آن را (کمتر از نیم گرم) با قیچی دسته‌بلندی می‌بُرند و به «ری‌گیری» می‌دهند تا روی قطعه آزمایش‌هایی انجام دهد و عیار را اعلام کند. ری‌گیری، این قطعه را در پاکتی می‌گذارد و رسید را از آن پاکت جدا می‌کند و به شما تحویل می‌دهد. همچنین شماره‌ رسیدی که روی پاکت و قبض ری‌گیری ثبت شده را بر روی آبشده درج می‌کند و انگ می‌زند. اگر از شما خواستند «انگ آبشده را بخوان» باید همان شماره‌ای که روی آبشده درج شده را بخوانید؛ علاوه بر انگ، نام ری‌گیری نیز روی آبشده کوبیده می شود. انگی که ری گیری‌های تهران می‌زنند ۶ رقمی است و علاوه بر تماس با خود ری‌گیری، از تلفن گویای اتحادیه تهران 88931833 می توان جواب عیار را گرفت.

 
نکته : یک قطعه مصنوع از فلزات قیمتی استاندارد بایستی دارای انگ مربوط به عیار 750 و نشان کارخانه باشد.

 
شِکن طلا

گاهی دیده می شود که پس از ذوب ، طلا حالت ترد و شکننده دارد به این حالت شِکن طلا گویند.

شِکن طلا به دو دلیل صورت می گیرد :

1. وجود ناخاصی یا نخاله در طلا
 

بعضی از فلزات در هنگام ترکیب با طلا به علت عدم همخوانی اتمی بطور کامل با آن ترکیب نشده و موجب شکستن طلا می شوند ، فلزاتی مانند قلع ، سرب و چدن از آن جمله اند. کلیه مواردی که باعث شِکن طلا می شوند در اصطلاح نخاله نامیده می شود. برای از بین بردن شِکن طلا مقداری ماده سیانور را در هنگام ذوب به طلا اضافه می کنیم.

تذکر : در هنگام اسفاده از سیانور باید دقت کرد که با دست تماس پیدا نکرده و حتما از ماسک استفاده شود زیرا سیانور ماده فوق خطرناکی است.

2. عدم رسیدن به نقطه ذوب در حین ذوب طلا

 
اگر در هنگام ذوب کردن ، طلا هنوز به درجه ذوب نرسیده باشد و آنرا در ریژه بریزم ، طلا شکن می شود. برای از بین بردن این حالت باید طلا را دوباره ذوب کرد و هنگامی که به نقطه ذوب رسید مقداری اسید بوریک و تنه کار به آن اضافه نماییم و بوسیله مفتولی از جنس آهن که قبلا گرم و سرخ نموده ایم مایع ذوب شده طلا را به هم می زنیم سپس در ریژه می ریزیم. به پاشیدن طلا در هنگام ذوب نفور می گویند که بیشتر در هنگام شِکن طلا پدید می آید.

نکته 1 :  فلزاتی که باعث شِکن شدن طلا می شود :  قلع ، سرب ، چدن 
نکته 2 :  فلزاتی که با طلا مخلوط می شوند : مس ، نقره ، برنج ، کادمیوم ، پلاتینیوم
نکته 3 :  فلزاتی که با طلا مخلوط نمی شوند :  آهن ، استیل ، آلومینیوم ، پلاتین 
نکته 4 :  با عملیات غالکاری و تیزآب کاری ، از طلایی که با آنها فلزاتی مانند قلع ، سرب و چدن مخلوط شده رفع شِکن می کنند.
نکته 5 :  به صورت تجربی می توان با انداختن طلا روی زمین و شنیدن صدای زنگ و طنین طلا ، طلای به اصطلاح شِکن را قبل از نوردکاری تشخیص داد.

غالکاري

غالکاري روشی است که طلا را از فلزات دیگر جدا میسازد .

معمولاً در کارگاههاي طلاسازي مقداري خاکه طلا در اثر سوهان زدن، اره کاري و . . .  در کف کارگاه میریزد این مقدار طلا با مواد دیگر از جمله خاك کف کارگاه و فلزات احتمالی دیگر مخلوط می شود که با روشهاي معمولی قابل تفکیک نمی باشد .

براي بازیافت این مقدار طلا باید کلاً خاك کف کارگاه را به غالکار سپرد.

ملغمه

ترکیب هر فلز با جیوه را ملغمه گویند .

میل ترکیبی طلا با جیوه زیاد است و یکی از روشهاي جداسازي طلا از سایر ترکیبات است. براي جداسازي طلا از جیوه تبخیر می شود و طلا باقی می ماند.

پودر تنه

پودر تنه کار  ، فلزات را سریعتر سرخ و لحیم کاری را روان تر می سازد.
از ترکیب شیمیایی 70% مواد اولکیت و 30 % مواد بورایست پودر تنه بدست می آید.

طلاي تیزآبی

تیزاب همان اسیدنیتریک (HNO) می باشد. طلا در هیچ اسیدي حل نمی گرد و این درباره اسیدنیتریک نیز صدق می کند.

از این خاصیتّ طلا براي جداسازي ناخالصی آن استفاده می کنند، بدین ترتیب که طلا را در زمانی خاص در داخل تیزاب قرار می دهند .به مرور زمان بار منفی آن که ممکن است مس، نقره و . .  باشد حل می گردد و طلا باقی می ماند.

عیار طلاي بدست آمده بدین روش بین 990 الی 995 می باشد و طلاي با عیار 999/9 را نمی توان بدست آورد تقریباً از این روش براي غالکاري نیز استفاده می کنند.

لازم به ذکر است که در هنگام قرار دادن طلا در تیزاب باید دماي تیزاب معمولی بوده و گرم نشده باشد طلاي بدست آمده با عیار ذکر شده را طلاي تیزابی گویند

طلاي ري گیري شده

ري گیري روشی است که در آن از طریق تیزاسیون عیار دقیق فلز مربوطه را با استفاده از ترازوي آنالتیک بدست می آورند، بنابراین طلاي ري گیري شده طلایی است که عیار دقیق آن مشخص شده باشد.

طلای متفرقه

در اصطلاح زرگری به مصنوعات مستعمل و یا شکسته که به دلایل مختلف عیار آن مشخص نیست طلای متفرقه گویند و تفاوت آن با طلای آب شده این است که طلای آب شده دارای عیار مشخص شده داره ولی طلای متفرقه عیار مشخص ندارد.

طلای آب شده

طلایی که ذوب می شود چه متفرقه باشد (طلای کهنه و دست‌دوم) و چه شمش، آب شده نامیده می شود چون آب شده است این آبشده ممکن است مخلوطی از طلا و فلزات دیگر باشد تا به عیار دلخواه تبدیل شود.
 

طلای آب شده شرطی

تا زمانی که عیار آبشده مشخص نشده، عیار شرطی نامیده می شود. یعنی طلای آب شده‌ای که بده‌بستان می شود اما عیارش به شرط است: «به شرطِ مشخص‌شدن عیار در ری‌گیری».

آبشده شرطی معمولا با عیار 750 رد و بدل می شود، اگر مشتری معتبر باشد؛ اما اگر مشتری از اعتبار کمتری برخوردار باشد با عیارهای کمتر مثل 740 فاکتور می شود.

منبع :  بخشی از کتاب فروشنده حرفه ای طلا و جواهر شو